حساسیت، همانطور که از نام آن پیداست، معیاری است برای مشخص کردن میزان حساسیت سنسور به نور. در عکاسی با فیلم، در شرایط مختلف نوری، از فیلم‌هایی با حساسیت‌های متفاوت استفاده می‌شد. همین حالت در عکاسی دیجیتال هم حکم‌فرماست، با این تفاوت که حساسیت سنسورها قابل تغییر بوده و می‌توان با توجه به شرایط، آن را تغییر داد. مقدار حساسیت از iso 100 که پایین‌ترین حساسیت است تا iso 6400 که بالاترین حساسیت است، تعریف می‌شود. البته این دامنه حساسیت در برخی دوربین‌ها متفاوت بوده و حساسیت‌های بالاتر و پایین‌تری هم دارند. نکته مهمی که در این زمینه باید به آن توجه کنید این است که در حساسیت‌های بالا، به دلیل فرآیندهای الکترونیکی تقویت حساسیت سنسور به نور، عکس دارای نویز خواهد شد . میزان این نویز در دوربین‌های مختلف متفاوت است، اما در همه دوربین‌ها مشخصاً با افزایش حساسیت، میزان این نویزها افزایش پیدا می‌کند.

هرقدر حساسیت کمتری برای عکاسی انتخاب شود، حساسیت سنسور به نور کمتر شده و نیازمند نور بیشتری برای ثبت عکس است. طبیعتاً با بالا بردن حساسیت سنسور، نور کمتری برای ثبت عکس نیاز است. برای درک بهتر این مقوله، به دو شرایط مختلفی که در زیر می‌آوریم دقت کنید.

مقادیر پایین حساسیت

وقتی در محیط باز با نور کافی عکاسی می‌کنید، نور به میزان نیاز سنسور برای ثبت عکس وجود دارد و سنسور نیازی به حساسیت بیشتر برای ثبت نور ندارد. بنابراین، با استفاده از حساسیت‌های پایین اقدام به عکاسی می‌کنید که نتیجه آن عکسی با کیفیت بالا و کمترین نویز است.

کس بالا با حساسیت ISO 100 گرفته شده‌است. همانطور که مشاهده می‌کنید، هیچ نویزی، حتی در برش 100% عکس مشاهده نمی‌شود و عکس کیفیت بسیار بالایی دارد.

مقادیر بالای حساسیت

اگر در محیطی با شرایط نوری کم عکاسی کنید (مانند موزه، کلیسا و …)، نور کافی برای جذب شدن بر روی سنسور وجود نخواهد داشت. مقادیر حساسیت‌ بالا، آنقدر حساسیت سنسور را افزایش می‌دهند که همان نور کم هم به ثبت درست عکس کافی خواهد بود. این افزایش حساسیت، همانطور که گفته شد، عواقبی در پی خواهد داشت که از آن جمله تشکیل نویز و یا افزایش آن است که از وضوح و کیفیت عکس می‌کاهد. نکته قابل توجه این است که نویز در مناطق تاریک عکس بیشتر تشکیل می‌شود.

عکس بالا در هنگام غروب آفتاب گرفته شده‌است و این به آن معنی است که نور کافی برای ثبت درست عکس وجود نداشته است. بنابراین حساسیت ISO 4000 برای این عکس انتخاب شده، تا توانایی ثبت درست عکس وجود داشته باشد. البته در برش 100% عکس نویزها کاملاً خود را نشان می‌دهند.

نکته : بطور خلاصه باید گفت که همیشه سعی کنید حساسیت دوربین خود را در پایین‌ترین مقدار خود نگه دارید. سعی کنید تا جای ممکن با بازکردن دیافراگم و پایین آوردن سرعت شاتر به نوردهی مناسب برسید. حساسیت باید آخرین ابزار برای تقویت نوردهی عکس باشد. در ضمن مقدار نویز تشکیل شده بر روی عکس در دوربین‌های مختلف متفاوت است، و همین مقدار نویز یکی از اصلی‌ترین معیارهای تشخیص کیفیت در دوربین است.

غالب دوربین‌های DSLR ، قابلیت تنظم خودکار حساسیت (Auto ISO)را در خود دارند. در این حالت، دوربین بر حسب نور صحنه، تا جای ممکن حساسیت را پایین نگه داشته و در صورت کم بودن نور به افزایش حساسیت می‌پردازد. حساسیت خودکار ابزاری بسیار کار‌آمد است که این امکان را به شما می‌دهد که حداکثر افزایش حساسیت را به کنترل خود در بیاورید. بطور مثال با تعیین حداکثر حساسیت بر روی ISO 1600 ، دوربین در تاریک‌ترین شرایط نوری ممکن، حساسیت را نهایتاً تا ISO 1600 بالا می‌برد. در این موارد، با آزمایش دوربین خود، باید حداکثر حساسیت ممکنی که عکسی با نویز مناسب در اختیارتان قرار می‌دهد شناخته و حساسیت دوربین در حالت حساسیت خودکار را روی آن قرار دهید. در نظر داشته باشید که هنگام عکاسی از سوژه‌های ثابت مانند منظره، باید با استفاده از سه پایه، از سرعت شاتر پایین استفاده کرده و حساسیت را در پایین‌ترین مقدار آن قرار دهید، تا نویز عکس به حداقل مقدار ممکن برسد.